Best practice
HvA collega’s vertellen meer over hun ervaring met verschillende Blended Learning reflectietools.
Next level learning bij de lerarenopleiding Wis
![]()
Jantien Stam, opleidingscoördinator en docent bij Faculteit Onderwijs en Opvoeding
In gesprek met Jantien Stam, opleidingscoördinator en docent bij Faculteit Onderwijs en Opvoeding
Hoe zet je een herkenbare (digitale) leeromgeving neer die tegemoetkomt aan de ambities van een opleiding én de wensen van studenten en docenten? Dit is een vraag waar Jantien Stam, coördinator en docente bij de lerarenopleiding Wiskunde, zich al tijden over buigt. Daarom heeft zij samen met de ICTO-ondersteuning van FOO een sessie met collega’s georganiseerd waarin de NextLevelLearning scan werd ingezet om aandachtspunten ter verbetering te formuleren.
Er wordt bij de lerarenopleiding Wiskunde al geëxperimenteerd met de toepassing van digitale middelen. Tegelijkertijd geven collega’s en studenten aan dat de leer- en doceerervaring nog niet overal consistent is. Van de 40 stellingen in de Next Level Learning scan zijn daarom de stellingen over structuur geselecteerd. “Het dwingt je wel om keuzes te maken.”, geeft Jantine aan.
Next Level Learning heeft volgens Jantien in een korte sessie met een klein groepje collega’s direct iets opgeleverd. “Het belangrijkste van de sessie is volgens mij dat we samen over het onderwijs nadenken. Dat we een soort focus aanbrengen; dat we niet tien dingen tegelijk kunnen doen en dat we ook het lijntje houden naar de studenten.” Jantien benadrukt vervolgens dat het belangrijk is dat ook studenten worden meegenomen bij de (tussentijdse) evaluatie. Ze polst daarom regelmatig bij studenten hoe zij het onderwijsontwerp ervaren.
Hoe zet je een herkenbare (digitale) leeromgeving neer die tegemoetkomt aan de ambities van een opleiding én de wensen van studenten en docenten? Dit is een vraag waar Jantien Stam, coördinator en docente bij de lerarenopleiding Wiskunde, zich al tijden over buigt. Daarom heeft zij samen met de ICTO-ondersteuning van FOO een sessie met collega’s georganiseerd waarin de NextLevelLearning scan werd ingezet om aandachtspunten ter verbetering te formuleren.
Er wordt bij de lerarenopleiding Wiskunde al geëxperimenteerd met de toepassing van digitale middelen. Tegelijkertijd geven collega’s en studenten aan dat de leer- en doceerervaring nog niet overal consistent is. Van de 40 stellingen in de Next Level Learning scan zijn daarom de stellingen over structuur geselecteerd. “Het dwingt je wel om keuzes te maken.”, geeft Jantine aan.
“Je kan wel tien dingen belangrijk vinden, maar dat is niet realistisch. Je moet daarbij dus een leuze maken en bepalen wat het eerste wordt opgepakt.”Tijdens de sessie viel de aandacht van collega’s ook op een stelling over peerfeedback. Naast gezamenlijke afspraken over structuur werd daarom ook de keuze gemaakt om binnenkort te experimenteren met deze digitale werkvorm: “We wilden graag dat specifieke groepjes studenten elkaars opdrachten na kunnen kijken of voorzien van feedback op een specifieke manier. Van wat ik heb gezien kan dat ook en daarom gebruiken we dat nu ook […]”.
Next Level Learning heeft volgens Jantien in een korte sessie met een klein groepje collega’s direct iets opgeleverd. “Het belangrijkste van de sessie is volgens mij dat we samen over het onderwijs nadenken. Dat we een soort focus aanbrengen; dat we niet tien dingen tegelijk kunnen doen en dat we ook het lijntje houden naar de studenten.” Jantien benadrukt vervolgens dat het belangrijk is dat ook studenten worden meegenomen bij de (tussentijdse) evaluatie. Ze polst daarom regelmatig bij studenten hoe zij het onderwijsontwerp ervaren.
“Over de inhoud praten is heel zinvol en iedereen vindt dat ook heel leuk. Wat dat betreft is het goed om dat gewoon bij collega’s en bij studenten op de agenda te zetten.”Inmiddels wordt aan de eerste aandachtspunten gewerkt. Zo is de structuur direct aangepakt en gaat het team experimenteren met online peer feedback. “Ik kan me voorstellen dat we de NextLevelLearning nog een keertje doen en ik zou het dan graag met meer teamleden doen”. Het kaartspel ligt inmiddels op locatie en Jantine heeft al ideeën om dit met het hele team te gaan doen: “Ik zou het hele kaartspel gebruiken om te gaan schiften van: waar willen jullie het over hebben? Of als we het echt inhoudelijk langer over een onderwerp gaan doen selecteer ik zelf een aantal kaarten.”
EMBED bij hbo-verpleegkunde
Kris Laan, O&O Faculteit Gezondheid
In gesprek met Kris Laan, O&O medewerker en docent bij Faculteit Gezondheid
We willen weten waar we staan met Blended Learning’; dat was de wens van een groep docenten bij de opleiding Verpleegkunde om met EMBED aan de slag te gaan. Met deze inventarisatie kunnen we de verbeterpunten in kaart brengen en een plan voor toekomstige verbeteringen maken, aldus Kris Laan, O&O’er van de Faculteit Gezondheid, die de docenten begeleidde.
De keuze is op EMBED gevallen nadat we verschillende modellen in een vooronderzoek tegen het licht hadden gehouden. Vervolgens hebben we ons ingelezen in de systematiek en zijn we de onderdelen van de scan gaan verdelen over subgroepen. Iedere subgroep van docenten is het model daarna gaan invullen. De resultaten hebben we aan elkaar gepresenteerd, vertelt Kris vol enthousiasme. Dit was voer voor een stevige discussie, niet alleen over de uitkomsten maar ook over wat verstaan we nu eigenlijk onder Blended Learning. Tevens hielp deze discussie om te achterhalen hoe we tot de scores waren gekomen.
Ik kan collega O&O’ers van harte aanraden om zich te verdiepen in het EMBED-instrument en het te gaan aanbieden bij opleidingen in hun faculteit. Het is een goed uitgedacht instrument dat je eenvoudig kan toepassen aan de hand van een duidelijk stappenplan. Bovendien is het op verschillende niveaus toe te passen: voor een vak, opleiding of faculteit, afhankelijk van wat je beoogt. Het helpt docenten een concretere invulling van het brede concept dat Blended Learning toch wel is, te vormen. Daarnaast geeft het een helder beeld van waar je staat als opleiding en helpt je om keuzes te maken wat je wil gaan verbeteren. Het interessante is dat je het ook in de toekomst kan herhalen zodat je ziet waar je progressie maakt en welke onderdelen nog aandacht behoeven. Ik zou zeggen: aan de slag collega’s!
We willen weten waar we staan met Blended Learning’; dat was de wens van een groep docenten bij de opleiding Verpleegkunde om met EMBED aan de slag te gaan. Met deze inventarisatie kunnen we de verbeterpunten in kaart brengen en een plan voor toekomstige verbeteringen maken, aldus Kris Laan, O&O’er van de Faculteit Gezondheid, die de docenten begeleidde.
De keuze is op EMBED gevallen nadat we verschillende modellen in een vooronderzoek tegen het licht hadden gehouden. Vervolgens hebben we ons ingelezen in de systematiek en zijn we de onderdelen van de scan gaan verdelen over subgroepen. Iedere subgroep van docenten is het model daarna gaan invullen. De resultaten hebben we aan elkaar gepresenteerd, vertelt Kris vol enthousiasme. Dit was voer voor een stevige discussie, niet alleen over de uitkomsten maar ook over wat verstaan we nu eigenlijk onder Blended Learning. Tevens hielp deze discussie om te achterhalen hoe we tot de scores waren gekomen.
“Docenten gingen met elkaar in gesprek oer de uitkomsten, maar ook over ieders visie op Blended Learning’’De aangescherpte definitie van Blended Learning en de verbeterpunten die uit de scan kwamen hebben we opgenomen in het opleidingsplan. We hebben ons wel beperkt tot de verbeterpunten die we direct binnen de opleiding konden doorvoeren. Ook heeft het model ons geholpen om het herontwerp van vakken in het vervolg anders aan te pakken.
Ik kan collega O&O’ers van harte aanraden om zich te verdiepen in het EMBED-instrument en het te gaan aanbieden bij opleidingen in hun faculteit. Het is een goed uitgedacht instrument dat je eenvoudig kan toepassen aan de hand van een duidelijk stappenplan. Bovendien is het op verschillende niveaus toe te passen: voor een vak, opleiding of faculteit, afhankelijk van wat je beoogt. Het helpt docenten een concretere invulling van het brede concept dat Blended Learning toch wel is, te vormen. Daarnaast geeft het een helder beeld van waar je staat als opleiding en helpt je om keuzes te maken wat je wil gaan verbeteren. Het interessante is dat je het ook in de toekomst kan herhalen zodat je ziet waar je progressie maakt en welke onderdelen nog aandacht behoeven. Ik zou zeggen: aan de slag collega’s!
EMBED bij de Master Legal Management
Joort Visser, docent Master Legal Management
In gesprek met Joort Visser, onderwijscoördinator en docent bij Faculteit Maatschappij en Recht
Joort Visser is docent en onderwijscoördinator bij de Master Legal Management binnen de Faculteit Maatschappij en recht (FMR). Als onderwijscoördinator ondersteunt hij de opleidingsmanager inhoudelijk over de opzet van het curriculum. Hij is een van de voorlopers die zich hebben aangesloten bij het project Blended Learning FMR.
Naast kennisuitwisseling en samen leren over het onderwerp, worden de docenten door O&O begeleid in het inventariseren van de huidige stand van zaken van deze onderwijsvernieuwing en de ambities die zij willen formuleren. Joort heeft vanuit de Master Legal Management gebruik gemaakt van het raamwerk dat door O&O is ontwikkeld. De basis van dit raamwerk is het EMBED-model, een model waarmee opleidingen op vak, curriculum en organisatieniveau inventariseren hoe Blended Learning leeft binnen de opleiding. Joort: ‘Ik ben aan de slag gegaan met het EMBED-model door eerst in gesprek te gaan met de docenten van de opleiding. Ik heb daardoor een beeld gekregen van hoe de lessen eruitzien en in welke mate er gebruik wordt gemaakt van Blended Learning. Ook ben ik op Brightspace naar de lesinhoud gaan kijken van de verschillende vakken’. In dit proces vertelt Joort dat het mooi was om te merken dat er binnen de Master al aardig Blended gewerkt wordt. Met name op vakniveau wordt kennis zoveel mogelijk van tevoren digitaal aangeboden middels kennisclips, audio of anders, zodat de lessen optimaal gebruikt kunnen worden om vaardigheden te oefenen, te reflecteren en verdieping te zoeken.
Joort Visser is docent en onderwijscoördinator bij de Master Legal Management binnen de Faculteit Maatschappij en recht (FMR). Als onderwijscoördinator ondersteunt hij de opleidingsmanager inhoudelijk over de opzet van het curriculum. Hij is een van de voorlopers die zich hebben aangesloten bij het project Blended Learning FMR.
“De inventarisatie aan de hand van EMBED is de basis geweest om verder te ontwikkelen en ambities te formuleren.”Het project Blended Learning FMR brengt informatiemanagment, O&O, docenten, onderwijsontwikkelaars en ondersteuners samen om aan de implementatie van Blended Learning te werken. Vanuit de acht opleidingen zijn docenten aangesloten die enthousiast zijn over het onderwerp en willen meedenken over hoe je Blended Learning duurzaam implementeert. Deze docenten krijgen daar uren voor vanuit de studievoorschotmiddelen.
Naast kennisuitwisseling en samen leren over het onderwerp, worden de docenten door O&O begeleid in het inventariseren van de huidige stand van zaken van deze onderwijsvernieuwing en de ambities die zij willen formuleren. Joort heeft vanuit de Master Legal Management gebruik gemaakt van het raamwerk dat door O&O is ontwikkeld. De basis van dit raamwerk is het EMBED-model, een model waarmee opleidingen op vak, curriculum en organisatieniveau inventariseren hoe Blended Learning leeft binnen de opleiding. Joort: ‘Ik ben aan de slag gegaan met het EMBED-model door eerst in gesprek te gaan met de docenten van de opleiding. Ik heb daardoor een beeld gekregen van hoe de lessen eruitzien en in welke mate er gebruik wordt gemaakt van Blended Learning. Ook ben ik op Brightspace naar de lesinhoud gaan kijken van de verschillende vakken’. In dit proces vertelt Joort dat het mooi was om te merken dat er binnen de Master al aardig Blended gewerkt wordt. Met name op vakniveau wordt kennis zoveel mogelijk van tevoren digitaal aangeboden middels kennisclips, audio of anders, zodat de lessen optimaal gebruikt kunnen worden om vaardigheden te oefenen, te reflecteren en verdieping te zoeken.
“Er gebeurde al een hoop op het gebied van Blended Learning, EMBED heeft mij geholpen dit in eerste instantie te inventariseren”Joort vertelt dat het invullen van het model bij een kleine opleiding als de onze ongeveer een dag heeft geduurd. Bij grotere opleidingen zal de tijdsinvestering iets meer zijn.’ Joort benadrukt dat het betrekken van docenten, (curriculum)commissies en het management een vereiste is om een goed algemeen beeld te krijgen en specifieke ambities te formuleren. Een van die ambities is reeds concreet geworden; het evalueren en reflecteren op het onderwijs en de mate waarin dat Blended is, is opgenomen in de cyclus van onderwijs geven en ontwikkelen. Aan het einde van een module wordt nu gekeken met het EMBED-model in hoeverre de Blend duurzaam is in het onderwijs, de hulp van O&O wordt als het nodig is ingeroepen. Een andere tip die Joort meegeeft is om de resultaten visueel aantrekkelijk te maken, dit hebben zij gedaan door een infographic te maken met de visie, doelen en ambities van de opleiding. Regelmatig wordt EMBED erbij gepakt en op onderdelen opnieuw beoordeeld. Zo krijgen we doorlopend een goed beeld over hoe we ervoor staan. Een aanrader dus.
Blended Learning reflectietools
Heleen Wellner, onderwijskundige en beleidsadviseur Onderwijs en Onderzoek bij beleidsafdeling O&O van de BestuursstafHeleen is onderwijskundige en beleidsadviseur Onderwijs en Onderzoek bij beleidsafdeling O&O van de Bestuursstaf. Ze houdt zich onder andere met Blended Learning bezig, via ontwikkelagenda Blended Learning, waarbij ze deelneemt in de programmaraad.
Reflectie-instrumenten moeten volgens haar vooral niet gezien worden als een beoordelingsinstrument van onderwijs. Ook niet als een soort checklist. De term ‘scan’ doet geen recht aan de complexiteit van onderwijs. De meerwaarde van reflectie-instrumenten is dat het je in staat stelt om systematisch na te denken over hoe je je onderwijs kunt verbeteren. En wat dat ‘beter’ dan eigenlijk is. EMBED bijvoorbeeld, werkt met een driepuntsschaal. Dat doet al snel denken aan een onderwijskwaliteitsmeting. Maar daarvoor is dit instrument nadrukkelijk niet bedoeld; het wil juist laten zien in hoeverre je in staat bent je onderwijs doordacht en cyclisch te verbeteren. Het helpt je ontwikkelpunten te vinden en daarmee aan de slag te gaan.
De essentie is goed onderwijs geven vanuit je vakexpertise als docent binnen een onderwijsteam. Dat doe je met een helder beeld voor ogen waar je je studenten wilt brengen. Reflectietools helpen om gestructureerd en regelmatig kritisch naar je onderwijs te kijken en de ontwikkelpunten die je daarbij vindt onderbouwd en geïnformeerd aan te pakken. Dus zie zo’n reflectie-instrument vooral als een middel. Het magazine Reflectie-instrumenten helpt je een keuze te maken welk instrument past bij je onderwijscontext. Zoek je vervolgens duiding en concrete suggesties voor je onderwijs- en toetsingsvraagstukken, maak dan (vanaf januari) gebruik van de publicatie Onderwijs en Toetsbeleid.
Reflectie-instrumenten moeten volgens haar vooral niet gezien worden als een beoordelingsinstrument van onderwijs. Ook niet als een soort checklist. De term ‘scan’ doet geen recht aan de complexiteit van onderwijs. De meerwaarde van reflectie-instrumenten is dat het je in staat stelt om systematisch na te denken over hoe je je onderwijs kunt verbeteren. En wat dat ‘beter’ dan eigenlijk is. EMBED bijvoorbeeld, werkt met een driepuntsschaal. Dat doet al snel denken aan een onderwijskwaliteitsmeting. Maar daarvoor is dit instrument nadrukkelijk niet bedoeld; het wil juist laten zien in hoeverre je in staat bent je onderwijs doordacht en cyclisch te verbeteren. Het helpt je ontwikkelpunten te vinden en daarmee aan de slag te gaan.
“Reflectietools geven inzicht bij vele onderwijsontwerpvraagstukken.”Je moet ook bedenken dat er meer speelt dan alleen de ontwikkeling van Blended Learning. Ook andere onderwijsontwerpvraagstukken vragen aandacht, denk aan activerend onderwijs, regie op het leerpad, de verbinding met onderzoek en praktijk, werken in leergemeenschappen, allemaal zaken trouwens waar Blended Learning bij kan helpen. Je wilt samenhangend antwoord kunnen geven op verschillende ontwerpvraagstukken. In het nieuwe HvA Onderwijs- en toetsbeleid worden zulke onderwerpen dan ook in samenhang onderbouwd en beschreven en worden er vooral veel praktische handvatten gegeven.
De essentie is goed onderwijs geven vanuit je vakexpertise als docent binnen een onderwijsteam. Dat doe je met een helder beeld voor ogen waar je je studenten wilt brengen. Reflectietools helpen om gestructureerd en regelmatig kritisch naar je onderwijs te kijken en de ontwikkelpunten die je daarbij vindt onderbouwd en geïnformeerd aan te pakken. Dus zie zo’n reflectie-instrument vooral als een middel. Het magazine Reflectie-instrumenten helpt je een keuze te maken welk instrument past bij je onderwijscontext. Zoek je vervolgens duiding en concrete suggesties voor je onderwijs- en toetsingsvraagstukken, maak dan (vanaf januari) gebruik van de publicatie Onderwijs en Toetsbeleid.
Hogeschool van Amsterdam — Magazine